Voor liefhebbers van de X-Men serie die twijfelen of ze wel een nieuw deel met andere acteurs willen zien is de boodschap simpel. First Class is de Batman Begins van de X-Men franchise. Het is een geslaagde terugblik naar de oorsprong van de serie en de film biedt daarnaast ook diepgang.
Eerst een korte introductie voor mensen die niet bekend zijn met het X-Men universum. De serie is gebaseerd op de gelijknamige stripboekenserie van Stan Lee en Jack Kirby en focust op maatschappelijke problemen als discriminatie. De serie draait om zogenaamde mutanten die het ‘x-gen’ bezitten. Door het gen bezitten ze speciale gaven, maar het zorgt er ook voor dat ze buitenstaanders zijn en door de ‘normale’ mensen gevreesd worden. Binnen de mutantengroepering staan Charles Xavier (Professor X) en Erik Lehnsherr (Magneto) lijnrecht tegenover elkaar. Erik gelooft dat mutanten superieur zijn en is van mening dat mensen en mutanten niet samen kunnen leven. Charles daarentegen probeert via emancipatie en samenwerking de positie van mutanten te verbeteren.
Contrast
De filmtrilogie liet doorschemeren dat Charles en Erik in het begin goede vrienden waren, maar toonde verder vooral de tegenstellingen. In First Class krijgen we te zien hoe Charles en Erik elkaar ontmoeten, hoe hun vriendschap zich ontwikkelt, maar ook hoe hun denkbeelden uit elkaar groeien. De film begint in een nazikamp waar de Joodse Erik vastzit en waar ook zijn moeder omkomt. Na de oorlog zint hij dan ook op wraak en hij spoort nazi’s op in de hoop de kampbaas tegen te komen. Erik bezit de gave om metaal te manipuleren. Het contrast met Charles die een onbezorgde jeugd en rijke ouders heeft, is groot. Charles is een telepaat en hij kan de gedachten van mensen manipuleren. Hij doet onderzoek naar mutanten en behaalt zijn professorsgraad.
Erik en Charles ontmoeten elkaar als ze allebei achter superschurk Sebastian Shaw aanzitten. Deze nazi kampbaas blijkt een machtige mutant te zijn en de CIA roept de hulp van Charles in om meer te weten te komen over mutanten, terwijl Erik uit is op wraak. Erik blijkt niet sterk genoeg om Shaw te verslaan en Charles redt zijn leven. Ze besluiten om samen te werken en andere mutanten op te sporen. Shaw is ondertussen ook mutanten aan het rekruteren en zijn doel is de mensheid uit te roeien. Regisseur Matthew Vaughn maakt hier een gewaagde keuze door het verhaal aan de realiteit te koppelen. De Cuba crisis, het toppunt van de Koude Oorlog, vormt het decor van de film. Shaw probeert de Russen en de Amerikanen tegen elkaar op te zetten in de hoop dat ze elkaar uitroeien, terwijl Charles, Erik en hun X-Men dit proberen te voorkomen. Een boeiend spektakel is het gevolg.
Acteerwerk
Er is flink wat budget uitgetrokken voor special effects en X-Men bevat dan ook sensationele actiescènes die de moeite van het bekijken meer dan waard zijn. Memorabel is de scene waarin Erik de onderzeeboot boven water haalt en de raketten via magnetische velden bestuurt. Maar de kracht van de film zit vooral in het acteerwerk. James McAvoy (Chronicles of Narnia, Last King of Schotland, Atonement) weet het karakter van Charles uit te diepen, maar dit geldt ook voor Michael Fassbender (Inglorious Basterds, Jane Eyre) als Erik en Kevin Bacon als Sebastian Shaw.
Het script besteedt dus veel tijd aan het uitwerken van de relatie die Charles en Erik hebben. Maar wat je gaandeweg steeds meer ontdekt is dat er geen duidelijk verschil tussen goed en kwaad is. Beide personages ontwikkelen zich op verschillende manieren en maken daardoor ook afwijkende keuzes, maar hierbij heeft niet slechts één van beiden het bij het rechte eind. Charles gaat uit van het goede van de mens, maar is hierdoor ook een tikkeltje naïef. Erik is gehard door de realiteit en heeft meer oog voor de haat en angst die de mens ten opzichte van de mutanten heeft, maar merkt dat hij in zijn denkbeelden uiteindelijk weinig verschilt van nazi kampbaas Shaw. In First Class is er niet één waarheid en beide kanten van de medaille worden getoond.
Mooi symbool in de film is de helm die Erik aan het einde van de film opzet. De helm blokkeert de telepathische vermogens van Charles waardoor deze niet op hem in kan praten. De keuze om Charles buiten te sluiten en diens argumenten naast zich neer te leggen, toont in essentie het verschil tussen beide personages. X-Men: First Class is een boeiende film geworden die nieuw leven in het superhelden genre blaast.
X-Men: First Class is momenteel te zien in 78 bioscopen.
