Muzikale rondreis door Afrika | Deel 1: Senegal

Een aantal jaar geleden ben ik steeds meer op zoek gegaan naar Afrikaanse muziek om zo herinneringen op te halen aan de tijd dat ik in Guinee woonde. Geen gemakkelijke klus bleek al snel. Waar begin je? Welke Afrikaanse muziek is toegankelijk voor een westerling? En waar kun je Afrikaanse muziek beluisteren? Anno 2011 is er steeds meer op internet te vinden, maar toch is het aanbod van Afrikaanse muziek erg karig en zijn de meeste verzamelsites erg gedateerd. Toch heb ik de laatste jaren steeds meer nieuwe Afrikaanse artiesten ontdekt en misschien kan deze blog een startpunt zijn voor een muzikale ontdekkingsreis door Afrika. In dit eerste deel wil ik de Afrikaanse muziek kort inleiden en daarna het land Senegal behandelen.

Als je al eerder in aanraking bent gekomen met onbekende muziekstijlen weet je al dat muziek heel verschillend kan klinken. In Westerse muziek spelen harmonie en melodie een belangrijke rol en wordt er veel gebruikgemaakt van vierkwartsmaten. Daarnaast zijn er een hoop ongeschreven regels zodat musici weten welke noten het mooist na elkaar klinken. Op andere continenten zit muziek anders in elkaar waardoor het voor ons meer dissonant klinkt. In Afrikaanse muziek ligt de nadruk vooral op ritme dat meestal door trommels wordt aangegeven. Muzieksmaak is heel persoonlijk, maar je kunt jezelf tot op zekere hoogte aanleren om naar andere muziekgenres te luisteren. Ook worden muziekstijlen steeds meer gemixt waardoor het gemakkelijker wordt om je muzieksmaak verder uit te bouwen.

Youssou N’Dour

De bekendste Afrikaanse zanger is waarschijnlijk Youssou N’Dour, dus wil ik de rondreis in zijn geboorteland Senegal beginnen. Senegal is op muzikaal gebied sowieso erg interessant omdat het relatief veel artiesten kent. Eén van de bekendere Afrikaanse muziekgenres is de mbalax dat een mix is van Westerse muziekgenres als jazz, soul en rock en van traditionele Senegalese muziek. Youssou N’Dour heeft een prachtige stem, won een Grammy in 2005, tourt al meer dan 30 jaar de wereld rond en heeft zijn eigen platenlabel in Senegal. Hij zingt o.a. in het Engels, Frans en Senegalees (Wolof). Sinds 1994 wordt in het Westen regelmatig zijn hit met Neneh Cherry “7 Seconds” gedraaid, één van zijn meer Westerse nummers. Het beste kun je beginnen met zijn album Joko: From Village to Town dat uitkwam in 2000 (slechts 7,99 bij Bol.com). Op dit album werkt hij onder meer samen met Peter Gabriel en Sting, maar tegelijkertijd zitten er ook echte Senegalese nummers met veel trommelritmes tussen. Het is een heel bijzondere en toegankelijke mix geworden. Ik heb zoveel mogelijk nummers van het album aan de onderstaande playlist toegevoegd:

Ismaël Lo

Een manier om meer toegankelijke Afrikaanse muziek te vinden is door te kijken welk platenlabel de cd heeft uitgebracht. Sony, Columbia en Universal geven bijvoorbeeld een aantal Afrikaanse artiesten uit als ze denken dat er een Westerse markt voor is. Zo ook een cd van Ismaël Lo dat door Polygram werd uitgebracht. Ismaël Lo (geboren in Niger, opgegroeid in Senegal) bracht in 2006 de cd Senegal uit als eerbetoon aan zijn land. Weer een zeer toegankelijke cd die ook goed te verkrijgen is.

Wasis Diop

Een andere Senegalese artiest is Wasis Diop die op 20-jarige leeftijd Dakar verliet om in Parijs te studeren. In Frankrijk is altijd veel belangstelling voor muziek uit de voormalige koloniën en dit is misschien één van de redenen waarom juist artiesten uit deze landen een Westers publiek weten te bereiken. Zijn stijl verschilt erg van de eerdergenoemde artiesten en valt daarom ook niet in het mbalax genre. Er zitten meer ambient en lounge elementen in zijn muziek. Wasis Diop werd bekender nadat hij een nummer voor de film The Thomas Crown Affair had geschreven. Zijn cd Everything Is Never Quite Enough vormt een goed startpunt als je zijn muziek wilt ontdekken.

Cheick Lo en Baaba Maal

Cheick Lo en Baaba Maal proberen de traditionele mbalax nog meer te mixen met andere muziekstijlen. Cheick Lo’s eerste soloalbum werd in 1996 geproduceerd door Youssou N’Dour en het valt op dat hij de mbalax combineert met reggae en soukous (Congolese dansmuziek). Baaba Maal daarentegen heeft zijn werk door elementen uit de genres worldbeat en yela (muziek van Senegalese vrouwen) laten beïnvloeden.

Thione Seck

Thione Seck (Senegal, 1955) is ook één van de bekendere mbalax artiesten. In zijn album Orientation reist hij van Senegal via Egypte naar India en hij mixt de verschillende muziekstijlen op een bijzondere manier. Een album dat echt de moeite waard is. Hij werkte ook samen met de Australische zangeres Tina Arena en schreef voor haar het nummer “Entends-tu le monde?”

Viviane N’Dour

Senegal kent ook een aantal bekende vrouwelijke artiesten. Viviane is de schoonzus van Youssou N’Dour en in Senegal wordt ze gezien als de Queen of Mbalax and R&B. Ze is dan ook één van de populairste Senegalese artiesten.

Coumba Gawlo Seck

Een andere Senegalese zangeres is Coumba Gawlo Seck die doorbrak toen ze in 1998 een album met de Franse artiest Patrick Bruel produceerde. Haar hit “Pata Pata” stond twee weken op nummer 1 in België en ze verkocht in Frankrijk 50.000 singles op één dag. Ze mixt mbalax met folk en pop.

Idrissa Diop

Eén van de artiesten die mbalax wilde moderniseren is Idrissa Diop. Hij heeft met veel internationale artiesten samengewerkt waaronder Carlos Santana. Hij zingt veel over de Apartheid, honger en immigratie.

Diogal Sakho

Diogal is een artiest die vooral rustige muziek maakt, die meer in de categorie pop/folk past. Hij speelt voornamelijk op de gitaar.

Akon

Akon (1973) lijkt een vreemde eend in de bijt, maar hij is immens populair in zijn geboorteland. Hoewel hij gedeeltelijk opgegroeid is in de Verenigde Staten heeft hij nog altijd een sterke band met Senegal. Hij heeft veel duetten met Senegalese artiesten en in zijn songteksten verwijst hij ook veel naar Afrika. Het liedje “Oh Africa” werd bijvoorbeeld uitgebracht om geld op te halen voor kansarme kinderen in Afrika.

Tot slot

Als je een overzicht wilt zien van Senegalese artiesten, kun je het beste naar de Franstalige Wikipedia, die wat uitgebreider is dan de Engelse variant. Verder heb ik een YouTube playlist gemaakt waarin de bovengenoemde liedjes zijn opgenomen samen met nog meer Senegalese muziek. YouTube is sowieso een goede manier om liedjes te beluisteren, maar daarnaast zijn een hoop artiesten gewoon bij Bol.com te koop of kun je via Last.FM en Spotify gratis liedjes beluisteren. Binnenkort deel 2, waarin muziek uit Mali centraal staat.

[alert_blue]Voel je vrij om vragen en/of opmerkingen te plaatsen. Mocht je nog andere Senegalese artiesten kennen die in dit overzicht thuishoren, laat het dan ook weten![/alert_blue]