Nigeria is de laatste tijd door de aanloop naar de presidentsverkiezingen veel in het nieuws geweest. Goodluck Jonathan, de zittende vicepresident lijkt de verkiezingen te gaan winnen en daarmee blijft de ongeschreven regel dat islamitische en christelijke presidenten elkaar afwisselen in stand. De Britten hadden het Noorden en Zuiden van Nigeria samengesmeed tot één land, hoewel er grote etnische verschillen zijn. Vrijwel alle Nigerianen zijn vandaag de dag christelijk of islamitisch en beide religies hebben ongeveer evenveel aanhangers. Nigeria is met ongeveer 150 miljoen inwoners het volkrijkste Afrikaanse land. Het land telt meer dan 250 verschillende etnische groepen, waarvan de Haussa en Fulani in het noorden (29%), de Igbo in het zuiden (18%), de Yoruba in het westen (21%) en de Ijaw (10%) de belangrijkste zijn.
Op cultureel gebied heeft Nigeria veel te bieden en daarmee is het één van de voorlopers in Afrika. De eerste Afrikaanse Nobelprijswinnaar voor de Literatuur was de Nigeriaan Wole Soyinka. Daarnaast kent Nigeria een respectabele filmindustrie, Nollywood, waar ongeveer 1000 films per jaar geproduceerd worden. Deze films zijn vooral populair op het Afrikaanse continent. De Nigeriaanse muziek kent veel verschillende en unieke genres en Nigeria wordt daarom door velen beschouwd als het hart van de Afrikaanse muziek. In Nigeria staan dan ook de meest geavanceerde platen- en opnamestudio’s van Afrika.
Zoals elk Afrikaans land kent ook Nigeria traditionele muziek. Deze muziek is nog steeds erg populair omdat het geen vorm van artistieke expressie is, maar meer bedoeld om bepaalde gebeurtenissen te markeren. Bruiloften en begrafenissen kennen hun eigen muziek, maar daarnaast zijn er ook veel ritmes die bepaalde werkzaamheden begeleiden. Mannen gebruiken de ritmes op het land, terwijl de vrouwen ze bij huishoudelijke taken gebruiken. De stammen hebben verschillende ideeën over het componeren van muziek. De Hwana geloven dat alle liederen aangeleerd worden door de voorvaderen, terwijl de Tiv alle liederen aan bekende artiesten toeschrijven. In grote delen van Nigeria mogen musici in hun lyrics dingen zeggen die normaal gesproken als beledigend zouden worden ervaren. De Hausa stam staat bekend om zijn complexe percussie muziek en ze gebruiken instrumenten als de één-snarige goje, de tambura drum en de tama (een membranofoon die aan twee zijden bespannen is met dierenhuiden. Hun bekendste instrument is echter de kakaki, een drie tot vier meter lange trompet. Onder invloed van de Islam is hun muziek versmolten met Arabische muziek.
De Igbo stam maakt gebruik van een dertiensnarige citer, de obo, naast andere bekende Afrikaanse instrumenten. De ufie (spleettrommel) werd gebruikt om met de leider van de stam te communiceren. Hiermee werd hij gewekt en wist hij wanneer het eten klaar stond. De Yoruba hebben vooral een drumtraditie en hun muziek is van meer spirituele aard. De Yoruba muziek is de belangrijkste grondlegger van de hedendaagse Nigeriaanse muziek.
Door de grote bevolkingsdiversiteit was het niet gemakkelijk om één culturele identiteit te smeden en in de straten van Lagos waren daarom veel muzikale invloeden te horen. Door de jaren heen zijn deze stijlen steeds meer gemixt en doorontwikkeld. De eerste muziekstijlen die rond 1920 in Nigeria opkwamen waren palm-wine music en highlife. Palm-wine muziek was Yoruba muziek gemixt met Islamitische percussie en nieuwe Braziliaanse technieken. Uit de palm-wine muziek ontsprong ook de jùjú muziek dat ‘gooien’ of ‘iets wordt gegooid’ betekend. Eind jaren ’30 komt het muziekgenre apala op, een vocale vorm van islamitische Yoruba muziek dat vooral tijdens de vastentijd Ramadan werd gebruikt. Onder invloed van de Afro-Cubaanse percussie weet de apala muziek een breder publiek te trekken.
Na de Tweede Wereldoorlog beginnen Nigeriaanse artiesten steeds meer instrumenten uit de Verenigde Staten en Europa te gebruiken. Rock ’n roll, soul en funk worden daardoor populair in Nigeria en deze muziekstijlen werden gemixt met de jùjú muziek. In het midden van de jaren ’70 waren de drie bekendste muzikanten van Nigeria op hun hoogtepunt; Fela Kuti, Ebenezer Obey en King Sunny Ade. In de jaren ’80 werd afrobeat gemixt met jùjú in het nieuwe genre afro-juju. Rond dezelfde tijd werd jùjú ook gemixt met traditionele Yoruba muziek in het genre waka. Naast al deze genres zijn er nog veel meer muziekstijlen te ontdekken in Nigeria, waaronder Nigeriaanse reggae, gospel en hiphop.
Fela Kuti
Fela Anikulapo Kuti (1938-1997) is één van de bekendste artiesten uit Nigeria en hij heeft ook internationaal veel erkenning gekregen. Hij ontwikkelde een eigen stijl die hij afrobeat noemde, wat tegenwoordig is uitgegroeid tot één van de bekendste Afrikaanse muziekstijlen. Zijn familie behoort tot de Yoruba stam en zijn vader en grootvader waren dominee, terwijl zijn moeder een belangrijke politica geworden is. In 1958 werd hij naar London gestuurd om te studeren, maar in tegenstelling tot zijn broer en zus koos hij er niet voor om medicijnen te studeren en begon hij aan een muziekopleiding. Hij keerde in 1963 terug in de toenmalige Nigeriaanse hoofdstad Lagos met zijn eigen band. In 1969 trok hij met zijn band naar Los Angeles waar hij beïnvloed werd door de zwarte activist Malcolm X. In eigen land stelde hij zich kandidaat voor het presidentschap maar door militaire coupes is hij nooit president geworden. Zijn band was door de jaren heen uitgegroeid tot 80 leden en toerde door de Afrika, Europa en de VS. Zijn tours zorgden ervoor dat Afrikaanse ritmes steeds meer geaccepteerd werden. In 1997 overleed hij aan de gevolgen van de ziekte aids. Zijn begrafenis bracht meer dan een miljoen mensen op de been. De nummers van Fela Kuti duren gemiddeld 15 minuten. Het eerste nummer ‘Zombie’ is een aanklacht tegen het Nigeriaanse leger. Ook zijn zoons zijn muzikaal actief. Femi, de oudste zoon, is erg succesvol maar ook zijn jongste zoon Seun heeft een zangcarrière. In de laatste clip zingt Seun samen met de band van zijn vader.
King Sunny Ade
King Sunny Adé, geboren in 1946 onder de naam Sunday Adeniyi, is de bekendste jùjú muzikant en wordt gezien als één van de meest invloedrijke artiesten allertijden. Hij werd geboren in een rijke familie. Zijn vader speelde orgel in de kerk en zijn moeder was een handelaar. Zijn muzikale carrière begon in Lagos waar hij in de band van de Nigeriaanse muzikant Moses Olaiya speelde. Na de dood van Bob Marley zocht platenlabel Island Records een nieuwe artiest uit de derde wereld en na het succes van Fela Kuti kwamen ze bij Sunny Adé uit. Adé heeft samengewerkt met bekende artiesten als Stevie Wonder en Manu Dibango en zijn doorbraak zorgde ervoor dat de deur werd opengezet voor andere Afrikaanse artiesten als Youssou N’Dour en Salif Keita.
Ebenezer Obey
Ebenezer Obey (1942) werd in Idogo geboren als lid van de Egba-Yoruba stam. Hij speelde met zijn band veel voor rijke Nigerianen en zakenmannen, maar werd vooral bekend om zijn gospelmuziek. De kracht van zijn muziek is dat hij traditionele Yoruba ritmes heeft om weten te vormen tot danscomposities. Hij heeft inmiddels meer dan 90 albums op zijn naam staan.
Tony Allen
Tony Allen (1940) was een drummer in de band van Fela Kuti en één van de medeoprichters van afrobeat. Fela zei daarover: “without Tony Allen, there would be no Afrobeat.” Door muziekproducer Brian Eno is hij beschreven als “perhaps the greatest drummer who has ever lived.” Hij leerde zichzelf drummen en na zijn periode als drummer in de band van Fela Kuti, richtte hij zijn eigen band No Discrimination op in 1980. Met zijn band mixte hij afrobeat met elektronische muziek, rap en R&B in afrofunk. Hij woont tegenwoordig in Parijs en bracht in 2009 zijn laatste album Secret Agent uit.
9ice
Geboren in 1980 onder de naam Abolore Adegbola Akande is 9ice vandaag de dag erg populair in Nigeria met zijn moderne afrobeat muziek. In 2008 werd hij in Nigeria tot opvallendste nieuwkomer van het jaar uitgeroepen. Zijn grootste hit is Gongo Aso en hij begon op veertienjarige leeftijd liedjes te schrijven. Zijn muzikale stijl is vooral beïnvloed door zijn 75-jarige stiefmoeder die hem de Yoruba taal en cultuur bijgebracht heeft.
2face Idibia
Innocent Ujah Idibia (1975) is ook erg populair in Nigeria. Internationaal werd hij bekend met de hit African Queen. Zijn artiestennaam 2face verwijst naar het feit dat mensen hem eerst van buiten zien, maar dat als je hem van beter kent, je ook zijn ‘binnenkant’ ziet. Naast zijn eigen platenlabel heeft hij ook zijn eigen foundation dat dient om aids te bestrijden.
Nneka
Nneka Lucia Egbuna (1980) is een Nigeriaans-Duitse hiphop en soulzangeres. Ze zingt in het Engels en de stammentaal Igbo. Ze heeft een Nigeriaanse vader en een Duitse moeder en groeide op in Nigeria waar ze in een kinderkoor zong. Op 18-jarige leeftijd verhuisde ze naar Hamburg waar ze haar zangcarrière combineerde met een studie culturele antropologie. Ze woont de helft van het jaar in Nigeria en de andere helft in Hamburg. Haar eerste album Victim of Truth werd in Duitsland, Nigeria, Engeland, Frankrijk, Japan en Nederland uitgebracht en ze toerde ook in Nederland.
P-Square
P-Square is een Nigeriaans R&B duo dat bestaat uit de tweelingbroers Peter en Paul Okoye (1981). Ze begonnen al liedjes van hun idool Michael Jackson te zingen toen ze nog op de katholieke basisschool zaten. Dit bracht hun er ook toe om een break dance groep op te richten, maar toen ze naar de universiteit gingen, viel de groep uit elkaar. De tweeling richtte toen zelf P-square op. In 2007 brachten ze hun album Game Over uit dat wereldwijd meer dan 8 miljoen keer over de toonbank ging.
Eddy Wata
Eddy Wata (1976) leerde op jonge leeftijd keyboard spelen en was de zoon van een Nigeriaanse moeder en een Jamaicaanse vader. Op 18-jarige leeftijd heeft hij vier jaar in Jamaica gewoond waar hij kennismaakte met reggae. Terug in Nigeria vormde hij zijn eigen band en na veel televisieoptredens reisde hij in 2001 af naar Europa. In Nederland kwam hij in aanraking met een muziekproducer en na het uitbrengen van een aantal succesvolle singles, werkt hij nu aan zijn eerste album.
Prince Nico Mbarga
Het populairste liedje in Nigeria is Sweet Mother dat geschreven is door Prince Nico Mbarga (1950). Prince was een bekende highlife muzikant en hij bespeelde de xylofoon, conga, drums en elektrische gitaar. In 1997 kwam hij om bij een motorongeluk.
Babatunde Olatunji
Babatunde Olatunji (1927-2003) was een Nigeriaanse drummer, onderwijzer en een sociaal activist. Als lid van de Yoruba stam kwam hij al vroeg in aanraking met muziek. In het blad Reader’s Digest las hij over een Amerikaanse beurs waarvoor je je kon aanmelden. Zo kwam hij in 1950 in de VS terecht. Om naast zijn studie wat bij te verdienen, richtte hij een kleine percussiegroep op. Olatunji dwong respect af bij jazzmuzikanten en John Coltrane introduceerde hem bij Columbia Records. Zijn eerste zes opnames bracht hij uit op de cd Drums of Passion. Zijn nummers werden vaak gecovered en hij werkte samen met bekende artiesten. Ook wordt hij genoemd in de lyrics van het nummer I Shall Be Free van Bob Dylan.
Lagbaja
Een bijzondere artiest is Lagbaja, die sinds 1993 muzikaal actief is. Lagbaja betekent in Yoruba taal ‘niemand in het bijzonder’ en hij draagt dan ook altijd maskers om de gezichtsloze Afrikanen te symboliseren. Hij zingt en speelt saxofoon, maar hij focust in zijn muziek erg op Afrikaanse drums. Door de jaren heen is zijn band steeds groter geworden.
Femi Kuti
Femi Kuti is de oudste zoon van Fela Kuti en is geboren in 1962. Hij speelde in de band van zijn vader mee en was net als zijn vader betrokken bij sociale en politieke issues. Net als bij zijn vader wordt er soms over zijn muziek geklaagd omdat hij Nigeria regelmatig bekritiseerd. Hij bespeelt de saxofoon, trompet en keyboard.
Tot slot
Nigeria kent nog veel meer artiesten. In mijn YouTube playlist van Nigeria kun je meer muziek van bovengenoemde artiesten beluisteren. YouTube is sowieso een goede manier om liedjes te beluisteren, maar daarnaast zijn een hoop artiesten gewoon bij Bol.com te koop of kun je via Last.FM en Spotify gratis liedjes beluisteren. Op inyarwanda.com en musicvideos.the-real-africa.com kun je een hoop muziekclips vinden. Binnenkort volgt deel 7.
