In de Verenigde Staten wonen veel christenen en ik heb me daarom vaak afgevraagd waarom er zo weinig christelijke elementen in Hollywood films lijken te zitten. Ik ben een grote filmliefhebber en heb inmiddels honderden Hollywood films gezien, maar ik zou wat vaker een christelijk geluid in films willen horen.
Waarom zijn dramafilms zo vaak deprimerend? Omdat de personages op zichzelf staan en zelf voor de oplossing moeten zorgen, terwijl ze dat vaak niet kunnen. Dramafilms confronteren mensen vaak met hun grenzen, terwijl God’s belofte voor troost zou kunnen zorgen. In plaats daarvan laat Hollywood zijn kijkers vaak zien dat religie geen oplossing biedt voor onze problemen en wordt de kerk afgeschilderd als een hypocriet en machtsbelust instituut.
Een filmpje pakken is voor veel mensen een populair tijdverdrijf. Hollywood probeert met zijn films een zo breed mogelijke doelgroep aan te spreken. Er zijn nog veel orthodoxe christenen die niet naar de bioscoop gaan en principieel geen films bekijken. Marketingtechnisch gezien zijn zij dus niet echt een aantrekkelijke doelgroep. Een grote andere christelijke doelgroep kijkt wel naar de meeste mainstream Hollywood films. Ik hoor ook bij deze doelgroep. Hollywood hoeft voor hen dan ook geen specifiek christelijke films te maken. Toch denk ik dat veel christenen het ergens wel jammer vinden dat christenen en de kerk vaak zo negatief geportretteerd worden. Zelf hoop ik op een blockbuster uit Hollywood met een christelijke tintje. Maar er is hoop. Wie de film Amazing Grace bekeken heeft, heeft volgens mij de toekomst van de christelijke film gezien.
“He found me”
William Wilberforce heeft op jonge leeftijd al veel ambities en talenten om de politiek in te gaan. Aan het einde van de 18e eeuw wordt hij als 21-jarige gekozen om zitting te nemen in het Britse parlement. Een paar jaar later ervaart hij plotseling Gods aanwezigheid. Het wordt in de film heel subtiel aangegeven in een scène waarin William in het gras ligt en geniet van de natuur. Tegenover zijn bediende Richard probeert hij uit te leggen waarom hij zo vreemd doet en hij vertrouwt hem toe dat het door God komt. “Did you found God, Sir?” vraagt Richard hem. “No, I think he found me”, antwoordt William dan. Het is één van de weinig scènes waarin direct naar God wordt gewezen.
Wilberforce twijfelt aan zijn politieke ambities en vraagt zich af of hij God wel kan dienen in de politiek. Zijn goede vriend Williams Pitt probeert hem over te halen om in de politiek te blijven: “Will you use your beautiful voice to praise the Lord or change the world?” In een poging om hem te overtuigen laat Pitt hem kennismaken met een actiegroep die de slavenhandel wil afschaffen. De Senegalese zanger Youssou N’Dour, bekend van de hit ‘Seven Seconds’, heeft ook een kleine rol als vrijgekochte slaaf. Wilberforce blijft twijfelen en gaat op bezoek bij de priester John Newton om hem om raad te vragen. Deze heeft zelf als kapitein op een slavenschip gezeten en suggereert dat Wilberforce God kan blijven bezingen en tegelijkertijd in de politiek actief kan zijn.
Afschaffing slavernij
Vanaf dat moment probeert Wilberforce uit alle macht aandacht te krijgen voor de slavenhandel in het Britse parlement. Vooral om economische redenen ziet het parlement er geen heil in om de lucratieve slavenhandel af te schaffen. De strijd tegen onrecht put Wilberforce uit. Zijn gezondheid gaat zienderogen achteruit en het vuur lijkt uit hem te zijn verdwenen. Een vriend suggereert dat alleen een revolutie voor de afschaffing van de slavenhandel kan zorgen. Zo ver wil Wilberforce niet gaan, maar met toespraken en rondleidingen op voormalig slavenschepen probeert hij het volk achter zijn standpunten te krijgen om zo het Britse parlement te dwingen de anti slavenhandel wet aan te nemen.
De titel van de film verwijst naar het overbekende christelijke lied Amazing Grace. Priester John Newton heeft het geschreven nadat hij zich bekeerd had en het leven als slavenkapitein vaarwel had gezegd. Het lied wordt tegenwoordig vaak gebruikt door mensenrechtenorganisaties door christenen en niet-christenen. De soundtrack van de film is verder niet heel opzienbarend, maar de muziek zwelt op de juiste momenten aan om de boodschap kracht bij te zetten.
Niet te prekerig
De cast van de film is wel indrukwekkend. Ioan Gruffudd, bekend van de Fantastic Four en de BBC-serie Hornblower, weet William Wilberforce op een charismatische, charmante en inspirerende manier neer te zetten. Zijn gloedvolle betogen in het parlement roepen de kijker op om te strijden tegen onrecht. Albert Finney heeft als priester John Newton een kleine rol gekregen, maar de twee scènes waarin hij speelt behoren tot de mooiste uit de film. Regisseur Michael Apted is ondermeer bekend van The World is Not Enough en Gorilla’s in the Mist en gaf in een interview aan dat hij niet gelovig is. Misschien heeft hij mede daarom met scenarioschrijver Steven Knight een balans weten te vinden tussen het vertellen van een christelijke boodschap zonder prekerig te worden. Dit heeft hij willen voorkomen door de nadruk te leggen op de missie van Wilberforce zonder aan zijn geloof voorbij te gaan. In dat opzicht doet de film denken aan Chariots of Fire waarin het feit dat christelijke hardloper Eric Liddell niet op zondag aan wedstrijden wil meedoen niet het centrale thema van de film is.
Logischerwijs wordt er door recensenten een vergelijking gemaakt met Amistad, maar die is volgens mij niet terecht. Waar Amistad veel laat zien van het leed van de slaven, zoomt Amazing Grace veel meer in op de politieke strijd om slavernij af te schaffen. Het is dan ook vooral een film die het leven van William Wilberforce behandelt. Dit is niet storend omdat het om een inspirerende man met visie gaat. Ben je een idealist of wereldverbeteraar dan zal deze film je zeker aanspreken, maar misschien zullen zelfs de meest nuchtere filmkijkers onder de indruk raken van de persoonlijke strijd van Wilberforce.
