The Dark Knight Rises

Na afloop van de film had ik even tijd nodig om op adem te komen. Ik voelde me als een kleideeltje dat door een rivier een groot stuk is meegesleurd en nu in rustiger vaarwater op zoek is naar de bodem. Anderhalve week na het zien van The Dark Knight Rises merk ik dat de film en alle recensies die ik eromheen gelezen heb langzaam maar zeker een plaatsje krijgen. Eén ding is zeker: het drieluik wordt op een waardige manier afgesloten.

The Dark Knight

Eerlijk gezegd had ik niet zoveel met Batman. Van alle superhelden sprak hij me gevoelsmatig het minste aan en ik heb tot voor kort nooit de behoefte gevoeld om de oude Batmanfilms te bekijken. Toen ik in de zomer van 2005 door een vriend werd meegenomen om Batman Begins op het witte doek te bekijken, had ik dan ook niet kunnen vermoeden dat ik de donkere superheld zo zou gaan waarderen. Veel superheldenfilms had ik nog niet gezien, maar de Spider-Man films van Sam Raimi waren luchtig en prettig vermaak. Wat echter opviel bij Batman Begins is de serieuze ondertoon en de vraagstukken die aan bod komen. De film gaat dieper dan de bekende quote uit Spider-Man “with great power, comes great responsibility”. De films van Christopher Nolan weten een brug te slaan tussen fantasie en realiteit en de wereld waarin Batman opereert lijkt in veel opzichten op onze eigen wereld. Waar in Batman Begins vooral het karakter van Bruce Wayne werd uitgediept tilde The Dark Knight de serie naar een hoger niveau. Het gevecht tussen Batman en de Joker bevatte raakvlakken met de internationale strijd tegen terrorisme. Batman ontdekt dat hij meer dan een held moet worden om de inwoners van Gotham te helpen. “I’m whatever Gotham needs me to be.”

The Dark Knight werd wereldwijd een hit en mede dankzij Heath Ledger’s vertolking van de Joker lag de lat wel heel hoog voor het laatste deel. Maar waar Raimi met Spider-Man 3 teleurstelde (meer is niet altijd beter), denk ik dat Nolan wel geslaagd is voor de test. Kern van het succes is dat The Dark Knight Rises verschilt van voorgaande delen. Een goed voorbeeld hiervan is de keuze voor Bane als schurk. Waar de Joker vooral op mentaal vlak de strijd met Batman aanbond, is Bane meer een fysieke tegenstander. Het postuur en de spierbundels van acteur Tom Hardy zijn imponerend en in tegenstelling tot de Joker heeft Bane wel een duidelijk doel: de totale vernietiging van Gotham. Maar nog indrukwekkender dan Bane is de ambiance; het grootste deel van de film voel je als kijker de machteloosheid en uitzichtloosheid waarin de stad Gotham verkeert.

The Fire Rises

Acht jaar zijn verstreken sinds Batman (Christian Bale) van een held in een voortvluchtige veranderde en Bruce Wayne heeft zich teruggetrokken op zijn landgoed. Rouwend om Rachel’s dood heeft Bruce nauwelijks nog contact met de buitenwereld en zijn wandelstok verraadt dat zijn lichamelijke conditie er ook niet op vooruit is gegaan. Met Gotham gaat het bijzonder goed en de criminaliteitscijfers zijn nog nooit zo laag geweest. Ingehuurd door een rivaliserende zakenman zorgt De komst van de katachtige dief Selina Kyle (Anne Hathaway) voor verandering. Wanneer Wayne Enterprises op instorten staat en Bane in Gotham aankomt, staat Bruce Wayne voor zijn grootste uitdaging ooit.

Niet voor het eerst wordt Bruce gedwongen om zich aan te passen; hij onderging al eerder een identiteitsverandering. Als afschrikwekkend symbool begon hij in Batman Begins de criminaliteit aan te pakken en in The Dark Knight nam hij als zondebok de schuld voor Harvey Dents dood op zich. Nu Gotham tot een nieuw dieptepunt is afgedaald, ligt er een nieuwe rol voor de donkere bewaker klaar. Op de woorden van Selina Kyle “You don’t owe these people any more! You’ve given them everything!” antwoordt hij daarom ook “Not everything. Not yet.”

The Dark Knight Rises is misschien wel de donkerste film uit de trilogie. Opnieuw blijkt dat het kwaad meedogenloos en onuitroeibaar is. De film raakt hierbij verschillende vraagstukken aan, zoals zelfopoffering, zelfvernietiging, angst voor de dood en waarom we maskers dragen. Toch is Nolan geen pessimist en in de duisternis van Gotham zijn sprankjes hoop waar te nemen. Iedere dag staan er nieuwe helden op. Sommige daarvan hebben gadgets. Anderen, zo leert de film ons, doen gewoon wat juist is en stappen naar voren als het nodig is. Eén daarvan is de jonge agent John Blake (Joseph Gordon-Levitt) die commissaris Gordon (Gary Oldman) terzijde staat. En net als in de eerdere delen is er weer een emotionele rol voor butler Alfred (Michael Caine) weggelegd die zich vertwijfeld afvraagt of Bruce ooit zonder Batman kan. “This city needs Bruce Wayne, your resources, your knowledge. It doesn’t need your body, or your life. That time has passed”.

Overdonderd

Nolan brengt veel losse eindjes uit eerdere delen samen. Met de introductie van een heel aantal nieuwe personages, waaronder Miranda Tate, Bane, Selina Kyle en John Blake, is het plot dan ook flink gevuld. Zelfs de 2 uur en 3 kwartier blijken niet voldoende om alle verhaallijnen volledig uit te werken. We weten maar weinig van de man die achter het masker van Bane schuilgaat en ook Miranda Tate’s karakter blijft wat oppervlakkig. Het grootste gedeelte van de tijd zijn de hoofdpersonen afzonderlijk bezig, waardoor er minder onderlinge interactie plaatsvindt. Iets dat de vorige twee delen kenmerkte. Verder had Nolan meer kunnen doen met de transformatie die Batman ondergaat van gezochte crimineel naar verdediger van de stad. Nolan lijkt in het laatste deel iets meer op safe te spelen en The Dark Knight Rises is niet zo onconventioneel en vernieuwend als zijn voorganger. Toch worden deze kritiekpunten naar de achtergrond gedrongen. Na het eerste uur waarin de belangrijkste verhaallijnen uiteen worden gezet komt de vaart erin. Begeleid door de prachtige en bombastische actiemuziek van Hans Zimmer dendert de film in hoog tempo voort en de componist verdient zeker een Oscar voor zijn Batman oeuvre. In combinatie met de prachtige IMAX-beelden en de lange speelduur kan de film een vermoeiende uitwerking hebben. Het resultaat is dat je je laat meesleuren waarbij de zwakkere elementen vervagen.

Nog half verdoofd bleef ik na afloop van de film in mijn stoel zitten. Met het einde van de film is ook een einde aan Nolan’s Batman-tijdperk gekomen en dat is jammer. Warner Bros zal na het wereldwijde succes ongetwijfeld nieuwe Batman-films aankondigen, maar Nolan’s opvolger krijgt het moeilijk. Zelf kijk ik alvast uit naar Man of Steel, de nieuwe Superman-film waarbij Nolan een adviserende rol heeft. Wie weet spreekt Superman me dan ook eindelijk eens aan. En anders wacht ik geduldig op een nieuwe Inception.

The Dark Knight Rises is momenteel te zien in 110 bioscopen.